ಆಸಕ್ತಿಯ ಸ್ಥಳಗಳು
500 ವರ್ಷಗಳ ಹಳೆಯ ಮರ
500 ವರ್ಷಗಳ ಹಳೆಯ ಮರ ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ದೇವದುರ್ಗ ಪಟ್ಟಣವು ಬಾಬಾಬ್ ಮರದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪದ ಸಸ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನದ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ರಾಯಚೂರು ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಸುಮಾರು 58 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಾಲೇಜಿನ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಈ ಮರವು ಸುಮಾರು 500 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಏಕೈಕ ಬಾವೊಬಾಬ್ ಟ್ರೀ (ಅಡನ್ಸೋನಿಯಾ ಡಿಜಿಟಾಟಾ) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಬೃಹತ್, ಬ್ಯಾರೆಲ್ ಆಕಾರದ ಕಾಂಡದ ಮರವು ರಾಯಚೂರಿನ ದೇವದುರ್ಗದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಮರದ 45 ಅಡಿ ಅಗಲ ಮತ್ತು 40 ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದೆ. ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಬ್ರಿಟಾನಿಕಾ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಮರವು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಮರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ದೇವದುರ್ಗದಲ್ಲಿ 500 ವರ್ಷಗಳ ಹಳೆಯ ಮರ
ಗುಂಡಲಬಂಡಿ ಜಲಪಾತ
ಬೀದರ್-ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ 150(ಎ) ಗುರುಗುಂಟಾ ಬಳಿ ಗೋಲಪಲ್ಲಿ ಸೇತುವೆಯಿಂದ ಮೈಲಿ ದೂರದದಲ್ಲಿ 85 ರಿಂದ 95 ಅಡಿಗಳ ಮೇಲಿಂದ ಬೃಹತ್ ಕಲ್ಲು ಬಂಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ನೀರಿನ ಝರಿ ಹರಿಯುವ ಮನಮೋಹಕ ನೋಟ ಅನೇಕ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ತನ್ನತ್ತ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ, ಕಲ್ಲು ಗುಡ್ಡಗಳ ಮೇಲಿಂದ ನೀರು ಬೀಳುವ ಪರಿಣಾಮ ಇದಕ್ಕೆ ಸ್ಧಳಿಯರು ಗುಂಡಲಬಂಡಿ ಜಲಪಾತ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಜಲಪಾತದ ತುದಿಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲು ಬಂಡೆಗಳ ಮೂಲಕ ಬೀಳುವ ನೀರು ಕವಲೋಡೆಯುತ್ತದೆ ನಂತರ ನಾನಾ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಹರಿದು ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಬೃಹತ್ ಮಡುಗು ಸೇರುತ್ತದೆ, ಜಲಪಾತವು ಸುತ್ತಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಗೋಲಪಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮದಿಂದ ನೋಡಿದರೆ ಸೊಗಸಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ರಾಷ್ಠೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ತೆರಳುವ ಅನೇಕರು ಜಲಪಾತವನ್ನು ಕಂಡು ಸುಂದರ ಜಲಪಾತಕ್ಕೆ ಬೇಟಿನೀಡುತ್ತಾರೆ.
ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗುಂಡಲಬಂಡಿ ಜಲಪಾತ
ಮುದಗಲ್ ಕೋಟೆ
ಲಿಂಗಸ್ಗೂರ್ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಮುದಗಲ್, ಲಿಂಗಸ್ಗೂರ್ ನೈಋತ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ 10 ಮೈಲುಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆಸಕ್ತಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಮುಂದಿನದು ರಾಯಚೂರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ. ಮುದ್ಗಲ್ ಅಥವಾ ಮುದುಗಲ್ ಯಾದವ ರಾಜವಂಶದ ಹಿಂದಿನ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿನ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಲೂ ಅನೇಕ ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಿವೆ. 14 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಇದು ಕಾಕತೀಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಹೊರಠಾಣೆಯಾಗಿತ್ತು. ಮಲಿಕ್ ನಾಯ್ಬ್, ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಬಹುಮನಿ ರಾಜವಂಶ ಮತ್ತು ಬಿಜಾಪುರ ರಾಜರುಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ನಂತರ ಬಹಮನಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರದೇಶದ ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ರಾಯಚೂರು ಮತ್ತು ಮುದ್ಗಲ್ ಕೋಟೆಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಪಡೆದರು. ಮುಡ್ಗಲ್ನಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯ ಪ್ರಮುಖ ವಸ್ತುವೆಂದರೆ ಕೋಟೆ. ಮುದ್ಗಲ್ನಲ್ಲಿನ ಕೋಟೆಯ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ, ರಾಯಲ್ ಮನೆಗಳು ಮತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗುಡ್ಡದ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಮುಡ್ಗಲ್ನ ಹೊರಗಿನ ಕೋಟೆ ಅರ್ಧ ಚದರ ಮೈಲುಗಳಷ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಮುದಗಲ್ ಕೋಟೆ ಲಿಂಗಸೂಗೂರ್
ಅಶೋಕನ ಶಿಲಾಶಾಸನ
ಲಿಂಗಸೂಗೂರು ತಾಲೂಕಿನ ಪ್ರಾಚೀನತೆಯು ನೋಡಿದಾಗ ಶಿಲಾಯುಗದ ವಸ್ತುಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಇತಿಹಾಸವು ಶಿಲಾಯುಗದ ಕಾಲಕ್ಕೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ “ಮಸ್ಕಿ”ಯು ಅಶೋಕನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಇಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ಅಶೋಕನ ಶೀಲಾ ಶಾಸನದಿಂದ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಈ ತಾಣವನ್ನು ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವನ್ನಾಗಿಸಲು ಮೂಲಭೂತ ಸೌ¯ಭ್ಯಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆಯು ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತವಾಗಿದೆ.
ಅಶೋಕನ ಶಿಲಾ ಶಾಸನ
ಜಲದುರ್ಗ ಕೋಟೆ
ಲಿಂಗಸುಗೂರು ತಾಲೂಕಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಜಲದುರ್ಗ ಕೋಟೆಗೆ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆ 1 ಕೋಟಿ ರೂ. ಮಂಜೂರು ಮಾಡಿದ್ದು, ಅವಸಾನದಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಕೋಟೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಸೆಳೆಯುವ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಗರಿಗೆದರಿವೆ.ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನದಿಂದ 18 ಕಿ.ಮೀ. ಅಂತರದಲ್ಲಿರುವ ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಜಲದುರ್ಗ ಕೋಟೆ ಪರಿಸರ ಪ್ರಿಯರನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ. ಜಲದುರ್ಗ ಕೋಟೆಯನ್ನು ದೇವಗಿರಿಯ ಯಾದವರು 12ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಸಿರಬಹುದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಆದಿಲ್ಶಾಹಿಗಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತಿದೆ. ಸುಮಾರು 400 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಕೋಟೆಯ ಬುರುಜು ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೆ ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ಕೋಟೆ ಬುರುಜು ಮೇಲಿಂದ ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಗೆ ನೂಕಿ ಶಿಕ್ಷೆ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಕೋಟೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿ ಕವಲೊಡೆದು ಹರಿಯುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಜಲದುರ್ಗ ಕೋಟೆ ಅತ್ಯಂತ ರಕ್ಷಣಾ ಕೋಟೆಯಾಗಿತ್ತು. ಬೀದರ್-ಹೊಸಪೇಟೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಿಂದ 18 ಕೀ.ಮೀ ದೂರದದಲ್ಲಿದೆ. ಸೌಂದರ್ಯ ನೋಡಬೇಕೆಂಬ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಸ್ವಂತ ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ ಹೋಗಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕೋಟೆ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದ್ದು ಕೆಳಗೆ ಎರಡು ನದಿಗಳ ಸಂಗಮವನ್ನು ನೋಡಲು ಅತ್ಯಂತ ರಮಣೀಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಜಲದುರ್ಗ ಕೋಟೆ
ಅಂಬಾಮಠ
ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಿಂಧನೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಸೋಮಲಾಪೂರ ಗ್ರಾಮದ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನ ದೇವಸ್ಥಾನವಾಗಿದ್ದು, ರಾಯಚೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು 108 ಕೀ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಶ್ರೀ ದೇವಿಯ ದರ್ಶನ ಪಡೆಯಲು ಬೇರೆ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಆಂಧ್ರಾ ಹಾಗೂ ತೆಲಂಗಾಣ ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಬರುತ್ತಾರೆ. ದಸರಾ ಹಾಗೂ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬಳಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಅಂಬಾದೇವಿಯ ವಿಶೇಷ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರವiಗಳು ಜರುಗುತ್ತವೆ. ಅಂಬಾಮಠದಲ್ಲಿರುವ ದೇವಿ ಮೂರ್ತಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಈಶ್ವರ ಹಾಗೂ ನಂದಿಯ ವಿಗ್ರಹಗಳಿವೆ. ಶಿವನು ನಂದಿಗೆ ದೇವಿಯ ಪುರಾಣ ಹೇಳಿದ ಎಂಬುವುದರ ಪ್ರತೀತಿ ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ನಾಡಹಬ್ಬ ದಸರಾ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಅಮವಾಸ್ಯೆ ಮರುದಿನದಂದು ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ವಿವಿಧ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಪುರಾಣ ಪ್ರವಚನಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಚರಿಸಲಾಗಿತ್ತದೆ ಹಾಗೂ 350 ವರ್ಷಗಳಿಂದಲೂ ಭಕ್ತರ ದಂಡು ಹರಿದು ಬರುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ.ದಸರಾ ಹಾಗೂ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬಳಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಅಂಬಾದೇವಿಯ ವಿಶೇಷಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಜರುಗುತ್ತವೆ.
ಶ್ರೀ ಅಂಬಾ ದೇವಿ
ಕಲ್ಲೂರು ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀ ದೇವಸ್ಥಾನ
ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಾನವಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕಲ್ಲೂರು ಗ್ರಾವiದ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನ ದೇವಸ್ಥಾನವಾಗಿದ್ದು, ರಾಯಚೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು 20ಕೀ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ, ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಶ್ರೀ ಕಲ್ಲೂರು ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀ ದರ್ಶನ ಪಡೆಯಲು ಬೇರೆ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಹಾಗೂ ಗುಜುರಾತನಿಂದ ಬರುತ್ತಾರೆ, ದಸರಾ ಹಾಗೂ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬಳಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕಲ್ಲೂರು ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀ ವಿಶೇಷ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರವiಗಳು ಜರುಗುತ್ತವೆ. ಕಲ್ಲೂರು ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಪುರಾತನ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಕಲ್ಲುರು ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ
ಹಟ್ಟಿ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿ
ಹಟ್ಟಿ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿಯು ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾದ ರಾಯಚೂರು ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ 80 ಕೀ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಹಾಗೂ ತಾಲ್ಲೂಕ ಕೇಂದ್ರವಾದ ಲಿಂಗಸೂಗೂರನಿಂದ 20 ಕೀ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇತಿಹಾಸ ತಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ ಸಿಂಧೂನಾಗರಿಕತೆಯಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿನ ಗಣಿಯಿಂದ ಚಿನ್ನ ರಫ್ತಾಗುತ್ತದ್ದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಶನಿವಾರ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 10 ಗಂಟೆಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಪರವಾನಗಿ ಮೂಲಕ ಒಳಗಡೆ ಪ್ರವೇಶವಿರುತ್ತದೆ.
ಹಟ್ಟಿ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿಗಳು
ನಾರದಗಡ್ಡೆ
ರಾಯಚೂರನಿಂದ ಸುಮಾರು 35.ಕೀಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ, ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ರಾಯಚೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕುರುವಕಲಾ ಗ್ರಾಮದ ಸಮೀಪವಿರುವ ದ್ವೀಪ ಗ್ರಾಮವಾಗಿದೆ. ನಾರದಗಡ್ಡೆಯಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ನಾರದನು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದನೆಂದು ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಈ ದ್ವೀಪವು ಕೃಷ್ಣ ನದಿಯಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ತೆಲಂಗಾಣದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಕರ್ನಾಟಕದಿಂದ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪಲು ರಾಯಚೂರಿನಿಂದ ರಸ್ತೆ ಮಾರ್ಗ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಕುರ್ವಾಕಲ್ ಗ್ರಾಮ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಹೋಗಬೇಕು.
ನಾರದ ಗಡ್ಡೆ
ಮಲಿಯಾಬಾದ ಕೋಟೆ
ರಾಯಚೂರು ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಮಲಿಯಾಬಾದ ರಾಯಚೂರು ನಗರದಿಂದ 5 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆಸಕ್ತಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಜೋಡಿ ಆನೆಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಮಲಿಯಾಬಾದ ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಜೋಡಿ ಆನೆಗಳು
ಪಂಚಮುಖಿ ಗಾಣದಾಳ
ರಾಯಚೂರನಿಂದ ಸುಮಾರು 40.ಕೀಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ, ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಎಲ್ಲಾ ವರ್ಗದ ಜನರು ಹಾಗೂ ಬೇರೆ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಬೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ರೈಲ್ವೆ ಪ್ರಯಾಣವು ಎಲ್ಲಾ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ಗುರುವಾರ ಶ್ರೀ.ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ ದರ್ಶನ ಪಡೆಯಲು ಬಂದ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಈ ಸ್ಥಳ ವಿಕ್ಷಣೆ ಮಾಡದೆ ಹಿಂತಿರುಗುವುದಿಲ್ಲ, ವಿಶೇಷ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ನೇರವೆರುತ್ತವೆ. ಮಂತ್ರಾಲಯದಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ ಪಂಚಮುಖಿ ಗಾಣದಾಳ ಇರುತ್ತದೆ, ಶ್ರೀ.ಆಂಜನೆಯ್ಯ ಸ್ವಾಮಿ ಪುರಾತನ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇರುತ್ತದೆ.
ಪಂಚಮುಖಿ ಗಾಣದಾಳ
ರಾಯಚೂರು ಕೋಟೆ
ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ರಾಯಚೂರು ಕೋಟೆ ಕೂಡ ಒಂದು. ಈ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ರಚನೆಯನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ 1294ರಲ್ಲಿ ಕಾಕತೀಯ ಆಡಳಿತಗಾರರು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಈ ಕೋಟೆಯು ಮೌರ್ಯರು ಬಹಮನಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಜಾಮರಂತಹ ಹಲವಾರು ರಾಜವಂಶಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಕೋಟೆಯನ್ನು ಮೂರು ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಕಡಿಮೆ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್ ಗೋಡೆಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ ಮತ್ತು ಒಳಗಿನ ಗೋಡೆಗಳು ಯಾವುದೇ ಬಲಪಡಿಸುವ ವಸ್ತುಗಳಿಲ್ಲದೆ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಬ್ಲಾಕ್ಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರಗಳು ಮತ್ತು ಕೋಟೆಯ ಇತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಅರೇಬಿಕ್ ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ಅಲಿ ಬುರ್ಜ್ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೋಟೆಯ ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪದ ಸೌಂದರ್ಯದ ಹೊರತಾಗಿ, ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಸಹ ಸುಂದರ ಮತ್ತು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿವೆ. ರಾಯಚೂರಿನ ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಮಾ ಮಸೀದಿ, ಬಾಲಾ ಹಿಸ್ಸಾರ್ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಕಂಡೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಉಳಿದವುಗಳಾಗಿವೆ.
ರಾಯಚೂರು ಕೋಟೆ
ಕುರುವಾಪುರ ಭಗವಾನ್ ದತ್ತಾತ್ರೇಯ
ಕುರುವಾಪುರ ಭಗವಾನ್ ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಭಕ್ತರ ಯಾತ್ರೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ 25 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಕೃಷ್ಣ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಕೃಷ್ಣ ನದಿಯ ಪವಿತ್ರ ನೀರಿನಿಂದ ಆವೃತವಾದ ದ್ವೀಪ. ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿ ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಭಗವಂತನ ಮೊದಲ ಅವತಾರವೆಂದರೆ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಪಾದ ಶ್ರೀವಾಲ್ಲಭ. ಈ ಸ್ಥಳವು ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಪಾದ ಶ್ರೀವಲ್ಲಭಾ ಅವರ ಕಾರ್ಯಶೇತ್ರ ಮತ್ತು ತಪೋಭೂಮಿ
ಕುರಾವ್ಪುರವು ಅನುಭವಿಸಲು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಗುರುದೇವ್ ದತ್ತದ 1 ನೇ ಅವತಾರವಾದ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಪಾದ ಶ್ರೀವಲ್ಲಭ ಸ್ವಾಮಿಯ ‘ಕರ್ಮ-ಭೂಮಿ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ಸ್ಥಳವು ಕೃಷ್ಣ ನದಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಸ್ಥಳವು ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ನೀವು ಸೀಮಿತ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ದ್ವೀಪವನ್ನು ತಲುಪಲು ನೀವು ಪುಟ್ಟಿ ಅಥವಾ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಪಾಲು ದೋಣಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಅದು ನದಿಯನ್ನು ದಾಟಲು ಸುಮಾರು 10-20 ನಿಮಿಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ನಂತರ ನೀವು ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ತಲುಪಲು 1 ಕಿ.ಮೀ. ಈ ಸ್ಥಳವು ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣದ ಗಡಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಎರಡೂ ಗಡಿಗಳಿಂದ ನದಿಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿದೆ. ತೆಲಂಗಾಣ ಕಡೆಯಿಂದ ಉತ್ತಮ ವಾಸ್ತವ್ಯ ಲಭ್ಯವಿದೆ.
ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಯಚೂರಿನಲ್ಲಿ ಇಳಿಯಲು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರು ಸಹ ಕೃಷ್ಣ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಇಳಿದು ಆಟೋ ಬಾಡಿಗೆಗೆ ನೋಡುತ್ತಾರೆ. ದೇವಾಲಯದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ಇದನ್ನು ರಾಯಚೂರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ರೈಲುಗಳು ಕೃಷ್ಣ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಕೃಷ್ಣ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ, ಆಟೋ ನಿಮ್ಮನ್ನು ತೆಲಂಗಾಣ ಬದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೃಷ್ಣ ನದಿಯ ದಡಕ್ಕೆ ಇಳಿಸುತ್ತದೆ
ಕುರುವಪುರಂ ದತ್ತಾತ್ರೇಯ
ಸೂಗೂರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ
ಕರ್ನಾಟಕದ ದೇವಸೂಗೂರು ಎಂಬ ಪ್ರಶಾಂತ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಸೂಗೂರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯ ಪವಿತ್ರ ಸ್ವರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಭಗವಾನ್ ಶಿವನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಈ ಪವಿತ್ರ ದೇವಾಲಯವು ಶತಮಾನಗಳಿಂದಲೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯ ದಾರಿದೀಪವಾಗಿದೆ. ಯಾತ್ರಿಕರು, ಭಕ್ತರು ಮತ್ತು ಪ್ರದೇಶದಾದಂತ್ಯ ಆಂತರಿಕ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಬಯಸುವವರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ನಾವು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವ ಮತ್ತು ಸೂಗೂರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ದೈವಿಕ ಸೆಳವು ಅನ್ವೇಷಿಸಲು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತೇವೆ.
ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವ
ಶಿವನ ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆಯಲು ಭಕ್ತರು ಸೇರುವ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಸೂಗೂರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಆಳವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಶಾಂತ ಪರಿಸರವು ಧ್ಯಾನ , ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಷ್ಠಾವಂತರು ದೈವಿಕತೆಯನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.ದೇವಾಲಯವು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ದೇವಾಲಯ ವಿನ್ಯಾಸದ ಶ್ರೀಮಂತ ಪರಂಪರೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳು, ವಿವರವಾದ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಮತ್ತು ರೋಮಾಂಚಕ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಪ್ರದೇಶದ ನುರಿತ ಕರಕುಶಲತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ರಚನಾತ್ಮಕ ಸೊಬಗು ಮತ್ತು ಅದರ ಶಿಖರ (ದೇವಾಲಯ ಗೋಪುರ) ಭವ್ಯತೆಯು ದೃಶ್ಯ ಆನಂದವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.ಸೂಗೂರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿಶೇಷತೆಯು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ವಿನಾಶ ಮತ್ತು ರೂಪಾಂತರದ ದೇವತೆಯಾದ ಭಗವಾನ್ ಶಿವನೊಂದಿಗಿನ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿದೆ. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿನ ಅಡತೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆಯಲು ಭಕ್ತರು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಸೂಗೂರೇಶ್ವರನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಶಿವನು ಈ ಆಶೀರ್ವಾದಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಸೂಗೂರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ